Gạch nối quan trọng trong

Rất nhiều thông tin hữu ích

Vào thế kỷ XVII – XVIII, vùng đất Thừa Thiên Huế nổi lên là trung tâm quyền lực của nửa Đại Việt, rồi trở thành kinh đô của cả nước. Đó là Phú Xuân dưới thời chúa Nguyễn và Tây Sơn (1687-1801). Phú Xuân từ một làng quê thuần nông biến thành một di tích lịch sử nối liền với xứ Đàng Trong, từ thời chia cắt sau phân tranh Trịnh – Nguyễn (1672-1786), đến buổi đầu đất nước thống nhất (1786-1801). Đây là vùng đất có vị trí quan trọng trong lịch sử phát triển của dân tộc. Tuy nhiên, đây là giai đoạn lịch sử còn nhiều khoảng trống trong nghiên cứu khoa học và còn nhiều quan điểm khác nhau.

cảnh hội thảo

Đã có nhiều công trình nghiên cứu và xuất bản về Đàng Trong và Tây Sơn liên quan đến Phú Xuân. Nhưng cho đến nay, chưa có công bố nào về trung tâm chính trị Phú Xuân có ảnh hưởng xuyên suốt từ khi nó ra đời năm 1687 (thời Nguyễn) cho đến khi hết vai trò chính trị vào cuối thời Tây Sơn, trong 1801. Phú Xuân sau năm 1801 chuyển vai trò lịch sử của mình cho Huế, kinh đô cuối cùng của Việt Nam. Với “Phú Xuân thời chúa Nguyễn và Tây Sơn”, Hội Khoa học Lịch sử tỉnh Thừa Thiên Huế cung cấp nhiều tư liệu lịch sử quý giá về thời kỳ này.

Trong số 25 tham luận gửi về Ban Tổ chức Hội thảo, có 6 tham luận được các tác giả trình bày trực tiếp tại Hội nghị và tiếp tục được thảo luận. Những vấn đề này bao gồm: Phủ Ao – cung điện mùa hè của chúa Nguyễn; Điện Tiến Đức thời các chúa Nguyễn nay ở đâu?; Vùng đất Thừa Thiên Huế thời chúa Nguyễn – trạm trung chuyển thời mở đất Đàng Trong; Xác định kiến ​​trúc đình làng vùng Phú Xuân thời chúa Nguyễn; Hương danh hầu Nguyễn Đăng Thịnh và hai văn bia trên mộ ông; Bảo tồn các di tích của vương triều Nguyễn và Tây Sơn, góp phần xây dựng Thừa Thiên Huế trở thành đô thị di sản tiêu biểu của Việt Nam.

Phải được kiểm tra đầy đủ

Theo TS. Phan Thanh Hải, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh, đã có phát hiện mới về tài liệu Quốc sử quán triều Nguyễn ngày 6 tháng Chạp năm Khải Định thứ 6 (3-1-1922). Việc bảo tồn đàn tế Giao của triều Tây Sơn và xếp hạng di tích này ngang hàng với các di tích Hải Vân Quan, Văn Miếu, chùa Thiên Mụ, Hổ Quyền…

Điều đó cho thấy triều Nguyễn giai đoạn sau vẫn có ý thức bảo vệ những tàn tích của thời Tây Sơn dù là một triều đại đối lập. Đồng thời, cần xem xét lại kết luận của một số học giả khi cho rằng nhà Nguyễn thực hiện chính sách “thái phạt” nhằm xóa bỏ dấu vết của triều đại Tây Sơn trong lịch sử.

Với kinh nghiệm nghiên cứu và quản lý di sản văn hóa, TS. Phan Thanh Hải đề xuất nhiều giải pháp nhằm phát huy giá trị khu di tích Phú Xuân thời Nguyễn và Tây Sơn trong đời sống đương đại. Trong đó, ông nêu bật 3 việc cần ưu tiên thực hiện gồm: Tiến hành kiểm kê các di tích, địa danh liên quan đến triều Nguyễn và Tây Sơn; Tăng cường công tác nghiên cứu khoa học đối với các công trình có liên quan; Phát huy vai trò giám sát và cộng đồng.

“Các di tích của ông Nguyễn và Tây Sơn tồn tại trong đời sống của cộng đồng và chỉ có thể được cộng đồng bảo vệ và gìn giữ. Làm sao nâng cao nhận thức của các tầng lớp nhân dân, nhất là thế hệ trẻ, tạo cộng đồng có ý thức bảo tồn di sản Phú Xuân của triều Nguyễn và Tây Sơn nói riêng, di sản văn hóa của nhân dân. dân tộc nói chung là một điều quan trọng”, TS. Phan Thanh Hải chỉ rõ.

Xác định rõ vùng đất Phú Xuân

Tham gia tọa đàm với tư cách khách mời danh dự, nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ nhiệm Ban Tư tưởng – Văn hóa Trung ương cho rằng, những vấn đề thảo luận tại tọa đàm có tầm quan trọng khoa học, nghiên cứu rất lớn. Nhưng đáng tiếc là phần lớn nội dung mới tập trung ở khu vực trung tâm Thừa Thiên Huế, còn Phú Xuân dưới thời chúa Nguyễn và Tây Sơn có phạm vi rộng lớn, ít nhất là dải đất kéo dài từ châu Bố Chính (Quảng Ninh, Bình Định). ) đến Điện Bàn – Duy Xuyên (Quảng Nam).

Nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm phát biểu tại hội nghị

“Chỉ riêng vùng đất Phú Xuân rộng lớn đó thôi đã giúp Quang Trung hai lần đánh tan quân Chiêm, quân Thanh. Vì vậy, theo tôi, chúng ta nên nói rõ quan điểm của mình về vùng đất Phú Xuân để có thêm ý kiến ​​của các học giả trên thế giới. Hơn nữa, để nghiên cứu sâu và rộng hơn về vùng đất Phú Xuân trong giai đoạn này, tôi thấy cần phải có một nhà dân tộc học, một nhà khảo cổ học lịch sử, một nhà nông học lịch sử v.v… Những vấn đề của Phú Xuân. hiểu và nêu bật những đóng góp của Phú Xuân trong thời Nguyễn và Tây Sơn”, ông Nguyễn Khoa Điềm nói.

Ông nhấn mạnh thêm: “Sự biến đổi của đất nước từ khi ông Nguyễn Hoàng đặt chân vào Thuận – Quảng phải nhìn nhận giai đoạn lịch sử này là một yếu tố tích cực của xã hội Việt Nam. Khi nghiên cứu giai đoạn này, nếu chỉ nhìn vào sự tranh chấp lãnh thổ mà không thấy sự thống nhất về văn hóa, chính trị, kinh tế lúc bấy giờ thì có nghĩa là chúng ta chưa hiểu bản chất của cuộc Nam tiến này và cũng chưa hiểu lịch sử dân tộc. trong quá trình phát triển ở phía Nam”.

Ý kiến ​​của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm nhận được sự đồng tình, ủng hộ của nhiều đại biểu tham dự hội thảo. Nhà văn hóa học Nguyễn Hữu Châu Phan gợi ý: “Lâu nay, nhắc đến Phú Xuân, người ta hầu như chỉ nghĩ đến mảnh đất miền Trung, tức là Thừa Thiên Huế ngày nay. Vì vậy, Hội Khoa học Lịch sử Thừa Thiên Huế nên tổ chức một hội thảo cụ thể để bàn rõ hơn về vấn đề ranh giới vùng Phú Xuân thời ông Nguyễn và Tây Sơn.

Không hiểu Phú Xuân là chưa hiểu nước

Đỗ Bang, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử tỉnh Thừa Thiên Huế nhấn mạnh kết thúc buổi tọa đàm, GS. tiến sĩ Đỗ Bằng. Ông xác định: Phú Xuân là một công trình lịch sử, có vị trí vô cùng to lớn trong sự nghiệp phát triển của dân tộc. Không có Phú Xuân dưới thời các chúa Nguyễn thì không có nước Nam ngày nay. Nếu không có Phú Xuân thời vua Quang Trung thì đã không có chiến thắng quân Thanh đầu Xuân Kỷ Dậu (1789). Nếu không có Phú Xuân, Đại Việt đã không có cơ hội khôi phục lại sự thống nhất quốc gia, chấn hưng văn hóa dân tộc, nâng cao vị thế của mình với Trung Quốc và các nước trong khu vực.

Với tầm quan trọng đó của Phú Xuân trong triều Nguyễn và Tây Sơn, PGS. GS. , xây dựng đề án thành lập Trung tâm Văn hóa Quang Trung tại Huế.

Bài và ảnh: Đồng Văn