Giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt chính là giữ gìn và bảo tồn giá

Trong nhịp sống sôi động của nền kinh tế thị trường, bên cạnh sự cạnh tranh gay gắt giữa các nền kinh tế, dường như còn có một sự cạnh tranh khác không kém phần gay gắt. Đó là cuộc chạy đua giữa các ngôn ngữ trên thế giới. Ở nước ta hiện nay, ngoài tiếng mẹ đẻ là tiếng Việt, các ngôn ngữ khác như tiếng Anh, tiếng Hoa, tiếng Nhật, tiếng Hàn cũng được sử dụng rộng rãi… Giữa nhiều ngôn ngữ: Tây, Ta, Âu, Á lẫn lộn, tiếng Việt dường như bị coi thường? Thực trạng đó đã đặt ra câu hỏi, vì sao phải giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt? Và làm thế nào để giữ được sự trong sáng của tiếng Việt?

Vì sao phải giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt?

Trên vành đai Việt Nam hình chữ ét (S), trải dài một dải từ biên giới Việt – Trung đến mũi Cà Mau, đều thống nhất một ngôn ngữ chung là tiếng Việt và một chữ viết chung là chữ Quốc ngữ. Tiếng Việt là tiếng mẹ đẻ của dân tộc Việt Nam. Vì vậy, tiếng Việt là linh hồn và máu thịt của dân tộc Việt Nam chúng ta. Vấn đề cấp thiết hơn bao giờ hết là là người Việt Nam, chúng ta phải thông thạo tiếng Việt.

Với sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, Đảng và Nhà nước đẩy mạnh thực hiện chiến lược kinh tế mở, tăng cường quan hệ, hợp tác, giao lưu với nước ngoài. Thậm chí, ngoại ngữ cũng nhân đà đó ồ ạt vào nước ta. Tiếng Việt vô hình chung đã trở thành một thứ “hàng hóa” để cạnh tranh với ngoại ngữ. Đây là động lực thúc đẩy tiếng Việt phát triển mạnh mẽ, đồng thời cũng đặt tiếng Việt trước nguy cơ lớn.

Hiện nay, ở nước ta người ta đua nhau đi học ngoại ngữ khắp nơi (Anh, Pháp, Hoa…) nhất là ở các thành phố, thị xã, thị trấn. Biển quảng cáo dạy ngoại ngữ xuất hiện khắp nơi. Các trung tâm dạy ngoại ngữ cũng mọc lên như nấm. Trong khi đó, người ta không mặn mà lắm với người Việt Nam. Ngay trong giao tiếp giữa người Việt với người Việt, người ta cũng sử dụng tiếng nước ngoài. Họ coi việc sử dụng ngoại ngữ ở mọi nơi, mọi lúc, mọi đối tượng, mọi hoàn cảnh… như một “mốt” cần thiết.

Các nhà ngôn ngữ học đã chỉ ra nhiều biểu hiện của việc sử dụng tiếng Việt tùy tiện, xu hướng lai căng, “lạm phát” sử dụng các yếu tố ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh, “sáng tạo” một cách thiếu nguyên tắc, tạo nên những dị hợm trong cách sử dụng ngôn ngữ, thậm chí đi ngược lại với những đạo lý, thuần phong, mỹ tục truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Họ nói bằng tiếng Việt và thỉnh thoảng “chấm” thêm vài câu tiếng Anh. Họ nói trên Internet bằng ngôn ngữ “cào cào” mà họ không hiểu…

Xuất hiện như một cách truyền thông thời thượng được đông đảo giới trẻ lăng xê, chúng ta có thể bắt gặp nó hàng ngày từ nhà ra ngõ, từ công sở đến trường học: “Đầu lâu làm sao vậy?” – “Có, ngay trên đường Hà Đông”; “Bắc Cạn đi anh ơi”; “Cả lớp cho Quyên vào chơi đi”; “Em nhiều cà rốt, biết thằng Lê Văn Sỹ mà sao mở nhiều bia cho Lục Tốn”; “Tiến lên Trần Tiến không có anh hùng ở ẩn”; “Ê, giá bao nhiêu, bỏ Campuchia à?”; “Từ đây đến đó, Natasha không có bạn”; “Thôi, tôi là Lương Văn Can, đừng vào đó”; “Hôm nay trông nhà vệ sinh hơi bé”; “Lát nữa anh đi siêu thị nhớ mua chai nước mắm cho em nhé”; “Bố mua đồ chơi hoành tráng”;…

Hoặc khi các kết hợp được tạo ra biến danh từ thành tính từ chưa có trong từ điển: “Một cảm giác rất dễ chịu”, “một phong cách rất tai tiếng”. Ngoài ra, những biểu cảm ăn bám đến mức là câu “cửa miệng” của nhiều bạn trẻ: Từ “spoil” +… như: Mệt quá, buồn ngủ quá, đẹp quá…

Chỉ liệt kê vài ví dụ trên thôi cũng đủ thấy rằng việc sử dụng tiếng Việt hiện nay của một bộ phận giới trẻ nói riêng và một bộ phận người Việt Nam nói chung đang có vấn đề.

Tuy nhiên, cũng cần phải nói rằng, trong điều kiện hiện nay, khi Việt Nam mở rộng hội nhập, việc học ngoại ngữ là hết sức quan trọng và cần thiết. Nhưng học ngoại ngữ không có nghĩa là khoe khoang, khoác lác hay sử dụng không đúng nơi, đúng chỗ, không đúng đối tượng, hoàn cảnh. Học ngoại ngữ là để tiện giao tiếp với người nước ngoài, giúp ích trong công việc và tìm hiểu văn hóa các dân tộc trên thế giới… Người Việt Nam học ngoại ngữ và sử dụng ngoại ngữ theo kiểu “bạn đừng nói thế”, đó là “sính ngoại”, không những làm nghèo đi sự giàu có của tiếng mẹ đẻ mà còn làm tụt hậu nền văn hóa dân tộc. Giả sử tất cả người Việt Nam đều làm như vậy thì người Việt Nam sẽ ra sao?

Làm thế nào để giữ được sự trong sáng của tiếng Việt?

Mỗi quốc gia đều có ngôn ngữ riêng. Người Việt nói tiếng Việt. Người Anh nói tiếng Anh. Người Pháp nói tiếng Pháp… Không thể đánh đồng các ngôn ngữ trên. Vì vậy, là người Việt Nam, trước hết chúng ta phải thông thạo tiếng Việt. Có thông thạo tiếng Việt mới hiểu được cái hay, cái đẹp của tiếng Việt. Mặt khác, sử dụng thành thạo tiếng Việt sẽ giúp chúng ta học ngoại ngữ dễ dàng hơn.

Nói và viết là phương tiện giao tiếp. Vì vậy, khi bạn giao tiếp (dạng trực tiếp hoặc gián tiếp), chỉ cần nói sai hoặc viết sai là đối tượng giao tiếp đã hiểu sai vấn đề cần trao đổi. Tôi đã có cơ hội gặp một người nước ngoài đến Việt Nam để tìm hiểu về con người và văn hóa Việt Nam. Anh nhìn thấy trên biển quảng cáo của một cửa hàng có dòng chữ: “Honda Milk”. Thế là anh đến gặp ông chủ cửa hàng để hỏi mua Sữa Honda, với lý do đơn giản là anh chưa thấy loại sữa này bao giờ. Như vậy, chỉ cần một chút bất cẩn của người viết, người nói cũng có thể gây ra những hiểu lầm đáng tiếc cho người đọc, người nghe.

Trước đó, có ý kiến ​​cho rằng do hoàn cảnh chiến tranh nên việc dạy tiếng Việt ở trường phổ thông chưa được thực hiện tốt và việc học sinh yếu tiếng Việt chỉ là tạm thời. Thiết nghĩ, khi đất nước hòa bình, khi việc dạy và học tiếng Việt ở trường phổ thông đi vào ổn định, nề nếp thì học sinh sẽ thông thạo tiếng Việt. Trên thực tế, chiến tranh đã kết thúc từ lâu. Ngành giáo dục nước nhà đã có gần 50 năm hòa bình xây dựng và phát triển. Tuy nhiên, không chỉ học sinh, mà ngay cả học sinh hiện nay cũng còn yếu môn Tiếng Việt. Trên sách báo, trên các phương tiện truyền thông, đâu đâu người ta cũng thấy những lỗi chính tả, dùng từ, cấu trúc câu… Sự thật là dù học hành nghiêm túc ở phổ thông, lên đại học, sinh viên vẫn có học và rèn luyện thêm về tiếng Việt.

Bên cạnh đó, chúng ta đang sống trong thời kỳ đổi mới, mở cửa, giao lưu văn hóa, hơn bao giờ hết là công dân Việt Nam, chúng ta có trách nhiệm phải học để hiểu, giữ gìn và phát huy bản sắc, văn hóa dân tộc. Để làm được điều này, điều đầu tiên chúng ta cần là sử dụng thành thạo chữ quốc ngữ. “Có như vậy mới mở cửa mà không sợ ngoại xâm, canh tân mà không mất gốc, giao lưu văn hóa mà giữ gìn và phát huy bản sắc dân tộc”. Học tiếng Việt để nói đúng, viết đúng và nói giỏi tiếng Việt trong cuộc sống, trong nghề nghiệp… há chẳng phải là một cách thể hiện tình yêu đất nước trong thời bình hay sao? Bởi, Tổ quốc không chỉ là lãnh thổ, chủ quyền mà Tổ quốc còn là tiếng nói, chữ viết.

Tiếng Việt được ví như dòng máu trong cơ thể người Việt Nam. Dòng máu đó khô cạn, cơ thể kia lập tức mất đi sức sống. Tiếng Việt là sức sống, là niềm tin yêu và là niềm tự hào trong cuộc đời của mỗi chúng ta. Tiếng Việt là linh hồn, là quê hương, đất nước và con người Việt Nam. Vì vậy, có ý kiến ​​cho rằng: “Mất chữ Tổ quốc là mất mát không chỉ của Tổ quốc mà còn là mất mát của cả dân tộc”.

Bảo vệ hệ giá trị văn hóa và hệ giá trị con người Việt Nam

Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII đã chỉ rõ: “Tập trung nghiên cứu, xác định và thực hiện việc xây dựng hệ giá trị dân tộc, hệ giá trị văn hóa và chuẩn mực con người gắn với việc bảo tồn và phát triển hệ giá trị gia đình Việt Nam thời kỳ đổi mới”. Một trong những trọng tâm được Đại hội XIII xác định là: “Khơi dậy bản lĩnh, ý chí, quyết tâm phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc, dân tộc phồn vinh, ổn định; phát huy các giá trị văn hóa Việt Nam, sức mạnh con người trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”.

Các chuyên gia văn hóa cho rằng, trong quá trình chuyển đổi, đáp ứng nhu cầu xây dựng đất nước ngày càng phồn vinh, hạnh phúc, vấn đề đặt ra là phải xây dựng hệ giá trị dân tộc, hệ giá trị văn hóa và hệ giá trị dân tộc. Gia đình và hệ giá trị con người Việt Nam có vai trò hết sức quan trọng. vai trò định hướng, định hướng, đánh giá và điều chỉnh hành vi của xã hội. Tiến bộ vật chất không phải lúc nào, ở đâu cũng mang lại hạnh phúc cho con người nếu không có hệ giá trị chuẩn mực nuôi sống đời sống tinh thần của xã hội theo hướng chân, thiện, mỹ.

Giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt cũng chính là bảo vệ hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị con người Việt Nam để định hướng, dẫn dắt, đánh giá, thích ứng hành vi con người và toàn xã hội với chân lý. , tốt, đẹp.

Hơn nữa, việc xây dựng chuẩn mực con người Việt Nam là nhiệm vụ gắn liền với việc xây dựng hệ giá trị gia đình, hệ giá trị văn hóa và hệ giá trị dân tộc. Về cơ bản, đó là sự tìm kiếm một hệ giá trị đáng tin cậy với những chuẩn mực lý tưởng của con người, khơi dậy ý chí vươn lên và định hướng cho mỗi người và toàn xã hội phát triển, phát triển và tăng trưởng lành mạnh, phát huy tối đa tiềm năng, thu hút ngoại lực và tinh hoa văn hóa, văn minh nhân loại…

Trong bài phát biểu tại Hội nghị văn hóa toàn quốc triển khai Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII ngày 24/11/2021, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định: “Tuy theo nghĩa rộng, nghĩa hẹp, khi nói đến văn hóa, chúng ta nghĩa là cái cốt yếu, cốt yếu, chắt lọc, kết tinh, rèn giũa thành những giá trị tốt đẹp nhất, cao quý nhất, độc đáo nhất, rất nhân văn, nhân văn. tình thương, nhân hậu, nhân từ, tiến bộ…”.

Việt Nam là một đất nước có hàng nghìn năm lịch sử, trải qua bao biến đổi, thăng trầm đã tích tụ, sáng tạo và phát huy nhiều giá trị, bản sắc văn hóa tạo thành hồn cốt của dân tộc. Kế thừa và triển khai sáng tạo tư tưởng, quan điểm Hồ Chí Minh của các Đại hội trước về văn hóa, phát triển văn hóa và con người Việt Nam, Đại hội XIII của Đảng khẳng định: “Sự phát triển toàn diện, đồng đều của nhóm các lĩnh vực văn hóa, môi trường văn hóa, nền văn hóa phong phú, đa dạng sống văn minh, lành mạnh; phát huy các giá trị tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại để văn hóa thực sự là nền tảng tinh thần, nguồn lực nội sinh và động lực tiến bộ của sự phát triển kinh tế – xã hội và hội nhập quốc tế.” niềm tin và khát vọng phát triển văn hóa, con người Việt Nam trong thời kỳ mới.