Suy nghĩ về bài thơ Bảo kính cảnh giới 43 của Nguyễn Trãi

Chủ thể: Cảm nghĩ về bài thơ Bảo kính cầu 43 của Nguyễn Trãi

Nhiệm vụ:

Nguyễn Trãi là đại thi hào dân tộc, danh nhân văn hóa của Đại Việt, đồng thời ông cũng là tác giả của áng thiên hùng ca “Bình Ngô Đại Cáo”. Bên cạnh ngòi bút sắc bén, lập luận chặt chẽ với dẫn chứng thuyết phục trong các bài chính luận, ta còn bắt gặp một Nguyễn Trãi với phong thái điềm đạm, nhân hậu, hài hòa với thiên nhiên trong “Bảo kinh cảnh giới 43”. Không chỉ mang đậm chất trữ tình sâu sắc, bài thơ còn chứa đựng nội dung giáo dục, soi sáng tinh thần lí tưởng của nhà thơ lớn Ức Trai.

Trước hết, bài thơ thể hiện tình yêu, tâm hồn tinh tế và sự đồng cảm mãnh liệt với thiên nhiên của tác giả Nguyễn Trãi. Nhân vật trữ tình tỏ ra thư thái, tự tại: “Rồi vui những ngày đi học trong lành”. Như chúng ta đã biết, Nguyễn Trãi là một nhà thơ có tấm lòng yêu thiên nhiên sâu sắc, luôn mở lòng với thiên nhiên trong mọi hoàn cảnh, nhưng một giây phút tự do trong một ngày mát trời thật hiếm hoi. Nếu như người xưa thường thiên về tả cảnh thì Nguyễn Trãi lại sử dụng bút pháp miêu tả. Và rồi với sự quan sát tinh tế của nhân vật trữ tình, một bức tranh thiên nhiên sinh động hiện ra:

“Rồi nếm trải tuổi học trò tươi thắm Bông xanh ép tán xòe rộng Thạch lựu còn đỏ thắm Bông hồng bền bỉ đã tỏa hương thơm”

Màu sắc của cảnh vật hiện lên thật hài hòa: Màu xanh của lá, màu đỏ của hoa lựu xen lẫn trong nắng chiều. Đặc biệt hơn, khung cảnh được thể hiện dưới dạng chuyển động, tạo nên một bức tranh tràn đầy sức sống. Tác giả đã sử dụng những động từ mạnh: “bóp”, “vươn ra”, “tung tóe” để gợi lên sức sống căng tràn từ bên trong đang căng tràn, không thể kìm hãm được mà phải bùng phát. Đại thi hào Nguyễn Du cũng đã từng miêu tả cảnh mùa hè với hoa lựu: “Hựu tường lửa rung rinh nở hoa” (trích “Truyện Kiều”). Với điệp từ “bập bùng”, tác giả Nguyễn Du đã tạo nên nét độc đáo trong sáng tạo hình thức, còn Nguyễn Trãi nhấn mạnh sức sống của cảnh vật, thể hiện rõ phong thái thanh tú trên sân khấu của hai thi nhân tài hoa. Nhà thơ đã sử dụng nhiều giác quan: thị giác, thính giác, khứu giác kết hợp với trí tưởng tượng phong phú để cảm nhận vẻ đẹp của thiên nhiên, thể hiện sự đồng cảm mãnh liệt nhưng vô cùng tinh tế của Ức Trai đối với quần chúng, với cảnh vật.

Không chỉ vậy, ngoài màu sắc, tác giả còn tô điểm thêm cho bức tranh thiên nhiên những âm thanh, đường nét hệt như một họa sĩ tài ba tạo nên một kiệt tác tinh thần của tạo hóa. “Thạch lựu còn rắc thức đỏ” với sự kết hợp của các động từ “rắc” và “thức” – màu sắc, dáng vẻ, câu thơ đã diễn tả thành công cái hồn, cái thần của cảnh. Cảnh vật mùa hè còn được miêu tả qua một hình ảnh rất tiêu biểu: Hoa súng bên ao đã tỏa hương thơm ngát tạo nên một bức tranh hài hòa về sắc và hương.

Bài thơ cũng miêu tả chân dung một người luôn hết lòng vì dân, vì nước. Dù đắm chìm trong vẻ đẹp sinh động, tươi đẹp và tràn đầy sức sống của thiên nhiên, tác giả vẫn hướng con mắt quan sát của mình về cuộc sống con người:

“Dáng đôi cười chợ cá làng chài, ve sầu bên thềm làng”

Bức tranh mùa hè được bổ sung bởi những bức vẽ về cuộc sống của người dân với tiếng ồn ào “hỗn loạn” của chợ cá ở một làng chài bên sông và tiếng ve du dương. Cuộc sống bình lặng, đủ đầy của con người đã đánh thức trong lòng tác giả một khát vọng vô cùng cao cả:

“Chắc chắn sẽ có Ngự Cầm chơi một tiếng. Người giàu đủ, khắp nơi tìm đạo”

Tác giả ước có cây đàn của vua Thuấn để tấu khúc Nam Phong ca ngợi cuộc sống ấm no hạnh phúc của nhân dân. Câu thơ cuối được xây dựng theo thể 3/3 thể hiện rõ mạch cảm xúc của bài thơ. Mở đầu bằng bức tranh thiên nhiên giàu hình ảnh, màu sắc, hình khối, đường nét nhưng kết thúc bằng câu thơ nói về con người, điểm cuối cùng tác giả muốn hướng tới không phải là thiên nhiên, mà là con người. Điều này thể hiện rõ tâm hồn cao cả, vĩ đại của Nguyễn Trãi – vị anh hùng dân tộc mong muốn nhân dân luôn ấm no, hạnh phúc.

Như vậy, qua bài thơ có thể thấy được tình yêu và sự hòa hợp với thiên nhiên của tác giả, như ông đã từng tin tưởng: “Không nước với ta đã định sẵn” (“Tự thương” – bài 4). Là nhà thơ, ông hướng về thiên nhiên trong mọi hoàn cảnh, nhưng cuối cùng tâm hồn ông vẫn hướng về nhân dân, đến đất nước. Qua những lời nói, ước vọng về cuộc sống của nhân dân, người đọc thấy được chí khí và lí tưởng sống cao cả của tác giả Nguyễn Trãi. Tình yêu thiên nhiên, yêu tạo vật đã kết hợp và soi sáng tình yêu đất nước, con người.

Để học tốt Ngữ văn lớp 10 và làm bài văn hay nhất, các em xem thêm các bài văn mẫu – Phân tích hình tượng thiên nhiên trong cảnh Bảo kínhPhân Tích Kính Bảo Quản, Bài 43