Về sóc Bom Bo hoài niệm tiếng chày tay

Trước khi đi, tôi tìm được trong kho lưu trữ những thông tin thú vị về bức thư mật của Thống đốc Nam Kỳ Rodie gửi Chính quyền bảo hộ Pháp ngày 26-6-1904. Bức thư mật viết về ông già Bom Bo: “Bên tả ngạn sông Be, gần núi Yumbra, có một số người chỉ muốn sống trong một thế giới theo thói quen đánh răng, đốt tro để làm muối.. Theo thông tin chúng tôi thu thập được, họ thích ăn muối nhiều như Tôi thích ăn đường…” Hơn 300 cây số, từ Đà Lạt đến căn cứ Khu 6 Anh hùng ở tỉnh Lâm Đồng, rồi vượt sông Đồng Nai băng qua miền, tôi lại nghe tiếng sóc Bom Bo nhịp nhàng. ..” Qua ngã ba Minh Hưng trên quốc lộ 14, tỉnh lộ DT760 đưa chúng tôi về với căn cứ Bán Lớn Bom Bo năm xưa là đây, cô không phải tìm đường nữa vì đối diện là trường tiểu học Xuân Hồng , một nhạc sĩ mà người X’tiêng coi như người thân.

Ngôi nhà khang trang của già làng Điểu Lên, người được coi là lịch sử sống của sóc, nằm ngay mép đường. Ông bà Len luôn ở nhờ ruộng đồng để tiện cho việc sản xuất, ở nhà chỉ có cô con gái. Mạch truyện cũ bắt đầu trở lại với những kiến ​​thức rời rạc của những thanh niên thế hệ 8X như Điểu Thị Xya, Điểu Thị Ba. Họ biết sóc Bom Bo của họ nổi tiếng, họ tự hào về anh, nhưng hiểu biết của họ về lịch sử quê hương còn rất sơ sài. Trong ngôi nhà ấy, từ những tấm ảnh, huân chương, huy chương, bằng khen của Tổ quốc và người anh hùng chống Mỹ, người ta thấy rõ dòng ký ức hào hùng năm xưa của gia đình và xứ sở. Dòng họ này nổi tiếng, hiển hách về danh dự và sự hy sinh trong công cuộc bảo vệ Tổ quốc. Điểu Thị Xya, con gái út của già Điểu Lên, một phụ nữ tứ phương ở xã Bình Minh, nhận lời đưa chúng tôi vào rừng cách nhà năm cây số để gặp cha, một già làng thông thái của làng X’tiêng. người cựu chiến binh dũng cảm, một đảng viên kỳ cựu của vùng đất anh hùng.

* * *

Bám vai già Điểu Lên giữa cánh đồng sát bìa rừng già và lắng nghe tiếng suối Đắk Lấp chảy róc rách giúp chúng tôi hình dung rõ hơn về lịch sử của một thời. Khói chiều trôi sau cơn mưa. Chúng tôi đều đã già và đắm chìm trong cảm xúc của những năm tháng cũ. Giữa núi rừng, bản làng hôm nay vắng lặng, nhưng như thấy những đoàn người X’tiêng rời làng chiến lược, bỏ lại buôn sóc ngàn đời, suối, chặt rừng theo kháng chiến. Con trai con gái người X’tiêng chịu lương, gánh đạn, gánh chân, gánh vũ khí. Như cựu chiến binh Điểu Lên ở đây, cả gia đình ông có 7 anh em đều tham gia cách mạng; Bản thân ông đã đánh 45 trận, ba lần được phong danh hiệu Dũng sĩ cấp 2, cấp 3. Gia đình vợ ông, bà Mạnh cũng vậy. Điểu Thị Vrei, nguyên giao liên. Hai người anh của cô đã anh dũng hy sinh. Người anh Điểu Xiêng, xã đội trưởng Bom Bo bị địch bắt, không khai báo và bị địch giết. Người em Diệu Lành đã ngã xuống trong chiến dịch Phước Long. Hai tấm bằng Tổ quốc ghi công được đặt trang trọng trong nhà em gái…

Chuyện Bom Bo lại tiếp tục theo dòng chảy của câu chuyện, tôi chuyển câu chuyện sang bài hát “Tiếng chày trên sóc Bom Bo” của nhạc sĩ Xuân Hồng. Làng Điểu Lên sôi động trở lại. Già kể: “Xuân Hồng là anh kết nghĩa của tôi, thời kháng chiến anh cũng như người X’tiêng Bom Bo này. Từ ngày giải phóng đến nay, Xuân Hồng thường xuyên về thăm Bom Bo. Anh ốm nặng rồi bà con ơi. và tôi đến thăm Khi anh mất, tôi đưa người Bom Bo vào Thành phố Hồ Chí Minh Thành phố Hồ Chí Minh kính anh…” Tiếp tục lời kể về sự ra đời của ca khúc nổi tiếng, có giai điệu và ca từ đẹp như huyền thoại về lòng yêu nước của người X’tiêng Bom Bo, chọn cùng chí hướng trong quá trình đấu tranh anh dũng, mùa khô năm 1965, Khu ủy Khu 10 và Bộ Tư lệnh Quân khu quyết định mở đường dài Chiến dịch Đồng Xoài -Phước Để chuẩn bị lương thực cho bộ đội, đồng bào X’tiêng từ đồng bằng lên bàu nô nức gom lúa về kho hậu cần.Già trẻ, trai gái vùng Bom Bo, Đăk Nhau đều huy động súng cối cùng chày giã gạo ngày đêm, lượng lương thực phục vụ bộ đội vượt chỉ tiêu. Hình ảnh chiến trường sống động như một ngày hội. Trong đêm rừng hoang vu, bộ đội giải phóng và các cô gái X’tiêng chia nhau một chiếc cối giã gạo, mỗi người cầm một cây sào dài hai mét và một cối để hai đến ba người cùng đánh. Bà Điểu Thị Vrei cho biết theo phong trào: “Khi đập lúa, đứng khoanh hai chân, đứng yên, rút ​​chùy ra khỏi cối, người đánh đòn tra vai, lắc mông. Có vẻ như nó đang nhảy…”.

Tiếng kẻng khua khua “cạch cạch, cạch cạch tinh” dưới ánh đuốc sáng trưng trong đêm chiến khu đã trở thành nguồn cảm xúc để nhạc sĩ Xuân Hồng sáng tác ca khúc nổi tiếng vào năm 1965, khi ông đang ở Biệt khu được tăng cường trong mặt trước. Với giai điệu mô phỏng tiếng ấn và nhịp giã gạo rất độc đáo, bài hát đã tạo nên một tiếng kêu đặc sắc, hào hùng như truyền thuyết đẹp đẽ của người X’tiêng yêu nước: “Đuốc: gần tàn , mạnh mẽ hơn. Bóng trăng vừa lên đỉnh đồi. Ai chưa nghỉ đã có người thay thế. Cối xay cạn rồi lại đầy lúa…” Bài hát “Tiếng chày trên Tiếng sóc Bom Bo” nhanh chóng được sáng tác và phát sóng. trên Đài Phát thanh Giải phóng, lập tức vượt không gian và thời gian, trở thành một bản trường ca. Bản anh hùng ca đã thôi thúc quân và dân khắp nơi đánh giặc. tiếng Người Bom Bo, từ trẻ đến già, không ai không biết bài hát viết về quê hương của nhạc sĩ Giải phóng, Cựu chiến binh Điểu Lên kể: “Đêm đó, tôi nằm võng thao thức trước giờ ra trận thì đồng đội bên cạnh. Tôi đã xem chương trình phát sóng trước đó, chúng tôi đã luyện tập bài hát, nhưng khi chúng tôi nghe bài hát lần đầu tiên trên đài phát thanh, nó đã rất phấn khích. Tôi thấy hãnh diện với nghề sóc của mình, muốn cầm súng lao vào trận”. Chị Điểu Thị Ba sinh năm 1993, Đội phó đội văn nghệ sóc Bom Bo cho biết: “Chúng tôi đi diễn khắp nơi. , đến Hà Nội, TP.HCM hay Vũng Tàu, Phú Yên… Tiếng chày sóc Bom Bo” vẫn thường, khán giả xin diễn trước…”.

* * *

Chiến tranh đã kéo dài. Chúng ta nhìn lại những ngày tháng lịch sử của Bom Bo với tâm trạng phấn khởi. Quá khứ hào hùng biết bao, chiến công oanh liệt bao nhiêu, hy sinh mất mát bao nhiêu đau thương. Nhưng tuổi trẻ Bom Bo hôm nay sinh ra trong thời bình, mấy ai còn mang nặng nỗi nhớ quê hương một thời. Những người như cụ bà Điểu Bron, cựu đội trưởng đội tuốt lúa của bộ đội, nay đã về với tổ tiên, mang chuyện xưa kể lại. Chia tay Bom Bo, chia tay những người X’tiêng thủy chung trong cơn mưa chiều giữa núi rừng miền Đông. Xa xa, bóng chiếc chum trên vai mẹ X’tiêng ra suối lấy nước. Xa xa, tiếng máy ép đập vào cối xay lúa và tiếng buộc cùm. Tất cả những gì còn lại là nỗi nhớ, niềm vui và lo lắng không thể nguôi ngoai.

CHÀO MỪNG